İş hayatında birçok sebeple işten ayrılma durumu söz konusu olabilir. İşten ayrılan kişilerin haklarını ve yükümlülüklerini belirleyen bir kavram ise işten ayrılış kodudur. İşten ayrılış kodu, SGK tarafından belirlenen ve iş akdinin hangi sebeple sona erdiğini gösteren bir numaradır. Bu numara, işveren tarafından işçinin sigorta çıkış bildirgesinde yer alır ve işçinin SGK kayıtlarına işlenir. İşten ayrılış kodu, işçinin tazminat, işsizlik maaşı, emeklilik gibi haklarını etkiler. Bu yazımızda, 03 işten ayrılış kodu nedir, ne anlama gelir ve 03 kodlu işten ayrılanların hakları nelerdir gibi soruların cevaplarını arayacağız.
03 İşten Ayrılış Kodu Ne Demek?
SGK tarafından yayınlanan işten ayrılış kodları listesinde 03 numaralı kod “Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa)” olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere, 03 işten ayrılış kodu, çalışanın kendi isteğiyle iş akdini sonlandırdığı durumu ifade eder. Yani, 03 kodlu işten çıkış yapan bir kişi, istifa ederek işinden ayrılmış demektir.
İstifa etmek, çalışanın hakkıdır ve herhangi bir sebep göstermeksizin iş akdini feshedebilir. Ancak istifa eden çalışanın bazı yükümlülükleri de vardır. Bunlardan en önemlisi, ihbar süresine uymaktır. İhbar süresi, çalışanın istifa ettiğini bildirdikten sonra işverene vermesi gereken süredir. Bu süre, çalışma süresine göre değişir ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinde şöyle belirlenmiştir:
- Çalışma süresi 6 aydan az olanlar için 2 hafta,
- Çalışma süresi 6 aydan fazla 1,5 yıldan az olanlar için 4 hafta,
- Çalışma süresi 1,5 yıldan fazla 3 yıldan az olanlar için 6 hafta,
- Çalışma süresi 3 yıl ve daha fazla olanlar için 8 hafta.
İhbar süresine uyulmadığı takdirde, çalışan ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır. İhbar tazminatı, ihbar süresine karşılık gelen brüt ücret tutarıdır.
03 İşten Ayrılış Kodu ile Çıkış Yapanların Hakları Nelerdir?
03 kodlu işten çıkış yapan bir çalışanın hakları şunlardır:
- Maaş alacağı: Çalışanın istifa ettiği tarihe kadar olan maaşı, primleri, ikramiyeleri ve diğer alacakları ödenmelidir.
- Yıllık izin alacağı: Çalışanın kullanmadığı yıllık izin günlerine karşılık gelen ücret ödenmelidir. Yıllık izin hakkı, çalışma süresine göre değişir ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesinde şöyle belirlenmiştir:
- Çalışma süresi 1 yıldan az olanlar için 14 gün,
- Çalışma süresi 1 yıldan fazla 5 yıldan az olanlar için 20 gün,
- Çalışma süresi 5 yıl ve daha fazla olanlar için 26 gün.
- İhbar tazminatı alacağı: Çalışan, ihbar süresine uyduğu halde işveren tarafından işten çıkarılırsa, ihbar tazminatı alabilir. İhbar tazminatı, ihbar süresine karşılık gelen brüt ücret tutarıdır.
03 kodlu işten çıkış yapan bir çalışanın hakları bunlarla sınırlıdır. 03 kodlu işten çıkış yapan bir çalışan, kıdem tazminatı ve işsizlik maaşı alamaz. Kıdem tazminatı, iş akdinin işveren tarafından haklı bir sebep olmaksızın feshedilmesi durumunda ödenen bir tazminattır. İşsizlik maaşı ise, iş akdinin işveren tarafından sona erdirilmesi veya belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda ödenen bir ödenektir. Bu nedenle, 03 kodlu işten çıkış yapan bir çalışan, kendi isteğiyle işten ayrıldığı için bu haklardan yararlanamaz.
03 işten ayrılış kodu, çalışanın kendi isteğiyle istifa ederek iş akdini sonlandırdığı durumu gösteren bir koddur. 03 kodlu işten çıkış yapan bir çalışan, maaş alacağı, yıllık izin alacağı ve ihbar tazminatı alacağı gibi haklara sahiptir. Ancak 03 kodlu işten çıkış yapan bir çalışan, kendi isteğiyle işten ayrıldığı için kıdem tazminatı ve işsizlik maaşı gibi haklardan yararlanamaz. Bu nedenle, istifa etmeden önce bu hak kayıplarını göz önünde bulundurmak gerekir.
